Achter het boek: Interview met Kim Heijdenrijk over Mevrouw Breek

In Achter het boek interview ik een schrijver over zijn of haar boek aan de hand van vijf korte vragen. Het interview is bedoeld als verdieping op de recensie van een boek. Deze Achter het boek staat in het teken van Mevrouw Breek van Kim Heijdenrijk.

Even kort over Mevrouw Breek

Dit staat op de achterkant van ‘Mevrouw Breek’:

De knappe en charmante Johanna Maria Breek (1896 – 1970) kan met haar gezin goed leven van de oplichterspraktijken van haar man, de joodse Philip Bremer, en haar eigen praktijk als Mevrouw Breek, de populaire kaartlezeres en waarzegster.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontdekt Johanna een nog lucratievere handel: het aangeven van Joden. Waar ze velen van hen de toekomst voorspelt, ontneemt ze deze ook aan tientallen mensen. Ook vrienden en kennissen ontkomen niet aan haar verraad en worden opgepakt.
Zo ontpopt Mevrouw Breek zich gaandeweg tot een niets ontziende psychopate. Voor haar is iedereen inwisselbaar. Zelfs haar eigen man en oudste zoon worden het slachtoffer van haar sinistere activiteiten. Beiden komen om in Auschwitz.
Nadat twee andere kinderen uit angst voor hun gewetenloze moeder verhuizen, hertrouwt Johanna met een uit de oorlog teruggekeerde Nederlandse SS’er. Wanneer ze na een paar jaar besluit van hem af te willen, pleegt haar schoonzoon een aanslag op hem. Deze mislukt.
Na haar scheiding trouwt Johanna Breek met een Haagse boekhandelaar. Ook deze weduwnaar moet zijn nieuwe liefde met de dood bekopen. Hij wordt op gruwelijke wijze omgebracht in zijn winkel. Om zijn moeder te beschermen neemt de jongste zoon van Johanna de schuld van de moord op zich…

De vragen

Hoe kwam je op het idee om dit verhaal te schrijven? Wat inspireerde je?

Schrijf veel over Den Haag en de geschiedenis van de stad. Toen ik een paar jaar geleden op de ‘Moord- en doodslaglijst’ van misdaadverslaggever H.J. Korterink stuitte, zocht ik dan ook direct Den Haag op. In de lijst kwam ik onder het jaartal 1958 een moord in de Weimarstraat tegen, de winkelstraat van mijn wijk waar ik vrijwel dagelijks kom. Ik besloot krantenartikelen op te zoeken om te zien wat er was voorgevallen. De moord bleek te zijn gepleegd op een boekhandelaar op leeftijd, in zijn eigen winkel is de man op gruwelijke wijze om het leven gebracht. De zoon van de vrouw waar hij net een jaar mee getrouwd was, werd veroordeeld voor de moord. De vrouw was Johanna Maria Breek… Nieuwsgierig geworden zocht ik uit hoe haar leven was voordat ze met de boekhandelaar trouwde. Dat leven bleek zó bizar en misselijkmakend dat ik besloot haar biografie te schrijven.

Lijkt mevrouw Breek, de hoofdpersoon uit Mevrouw Breek op jou? Waarom wel of waarom niet?

Ik ben ongelooflijk blij helemaal niets gemeen te hebben met Johanna Maria Breek. Het maakt het schrijven – voor mij – wel lastiger als ik mij niet kan inleven in mijn hoofdpersoon. Aangezien deze mevrouw een psychopate is, was het wel een opluchting, haha! Mevrouw Breek was zo ongelooflijk meedogenloos, manipulatief en egocentrisch, ik ben juist het tegenovergestelde van haar.

Wat vond je leuk aan het schrijven van dit verhaal? En wat niet?

Het leukste aan het schrijven van dit boek was zonder meer het onderzoek. Ik heb bijna twee jaar in archieven doorgebracht op zoek naar feiten en gegevens over het leven van Johanna Maria. Je weet nooit wat je gaat vinden en dat maakt het schrijven van dit soort boeken ongelooflijk leuk en spannend. ‘Puzzelen voor gevorderden’, noem ik het altijd. Je moet immers ook weten wáár je moet zoeken, waar de antwoorden liggen op alle vragen die je hebt.

Kun je iets meer vertellen over het schrijfproces van dit boek?

Het schrijven van historische non-fictie is ongelooflijk arbeidsintensief. Bij fictie ontspruit het verhaal zich aan je brein, maar bij dit genre is het juist niet de bedoeling je fantasie de vrije loop te laten. Ik ben daar ook heel streng in: als ik iets niet kan bewijzen, dan komt het niet in het verhaal. Naast jarenlang archiefonderzoek moet ik ook nabestaanden opsporen en ze interviewen, heel veel literatuur raadplegen voor feiten, omstandigheden en het opdoen van kennis die ik nog niet had. Daarnaast bezoek ik alle plaatsen waar de mensen waar ik over schrijf zijn geweest. Hun woningen en in dit geval dus ook de kampen, zoals Westerbork en Auschwitz. Dit kost bij elkaar ontzettend veel tijd. Daarnaast moet je tijdens het schrijven voortdurend teruggrijpen op je bronnen, wat ervoor zorgt dat je zelden in een echte ‘flow’ komt. Alle namen, feiten, data en omstandigheden móeten kloppen en overeenkomstig de werkelijkheid worden beschreven.

Wat wil je de lezers nog meegeven over dit boek?

Mevrouw Breek is geen vrolijk boek, het heeft ook geen goed einde. Het is echt een duister boek voor de donkere dagen. Het feit dat Johanna Maria zo ontzettend fascinerend is als persoon maakt dit boek tot wat het is. Haar slechtheid is vrijwel ongeëvenaard in Nederland, er is geen vrouw in ons land – afgezien van Goeie Mie uit Leiden – die zoveel mensenlevens op haar geweten heeft.

Bedankt Kim voor je uitgebreide antwoorden!

Mijn recensie van Mevrouw Breek kun je hier lezen.

Liefs,

Veronique

*Meer informatie over Achter het boek is hier te vinden.
*Dit boek is een recensie-exemplaar. Meer informatie over recensie-exemplaren vind je hier.